Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό In These Times, Ιούλιος 2018. Η Kimberly Brown είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και ανθρωπολόγος. Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας.
Όταν ο Donato Sanchez, ένας διεμφυλικός άνδρας, πέρασε τις πόρτες μιας «κλινικής επαναφοράς» για ομοφυλόφιλους για πρώτη φορά, δεν ήξερε πως θα έμενε. Ο πατέρας του τον έπεισε να «ρίξει μια ματιά στις εγκαταστάσεις», τίποτα περισσότερο. Στον Sanchez είχαν πει πως αν επέλεγε να εισαχθεί στην κλινική αυτό θα γίνονταν με την «δική του ελεύθερη βούληση». Εκείνη την εποχή ο Sanchez αυτό προσδιορίζονταν ως ομοφυλόφιλη γυναίκα, κάτι το οποίο οι γονείς του δεν αποδέχτηκαν ποτέ. Είχε φύγει από το σπίτι του στα 16, επιστρέφοντας μόνο επειδή δεν είχε χρήματα.
Καθώς εκείνος και ο πατέρας του βάδιζαν κατά μήκος του ψυχρού, αποστειρωμένου διαδρόμου της κλινικής, άρχισε να καταλαμβάνεται από φόβο – και όταν γύρισε, είδε πως ο πατέρας του είχε φύγει. Ένας τεράστιος φύλακας εμφανίστηκε και τον άρπαξε. Ο Sanchez πάλεψε και προσπάθησε να φωνάξει, αλλά ο φύλακας τον έπιασε από το λαιμό του και πίεσε. Δυο νοσοκόμες τον έσυραν σε ένα μπάνιο, τον ξεγύμνωσαν, τον πέταξαν σε ένα κρύο ντους και τον έντυσαν με μια ρόμπα νοσοκομείου. «Δεν είδα την οικογένεια μου παρά μόνο τέσσερις μήνες μετά», λέει ο Sanchez. «Ούτε ένα τηλεφώνημα, ούτε ένα μήνυμα, τίποτα». Ήταν 18 τότε.
Αυτή ήταν η αρχή των εννέα μηνών του Sanchez στην κλινική επαναφοράς στο Εκουαδόρ, που ονομάζονταν Puente a la Vida (Γέφυρα στη Ζωή), για να «θεραπευτεί». Η «θεραπεία» περιελάμβανε τακτικούς ξυλοδαρμούς, λεκτική κακοποίηση, καθημερινή μελέτη της Βίβλου και μια μπασταρδεμένη εκδοχή του προγράμματος των Ανώνυμων Αλκοολικών, στο οποίο ο σεξουαλικός προσανατολισμός αντιμετωπίζονταν ως εθισμός.
Τοπικές οργανώσεις για τα δικαιώματα των LGBTQ ατόμων υπολογίζουν πως είναι περισσότερες από 200 από αυτές τις κλινικές στο Εκουαδόρ, γνωστές και ως «κέντρα θεραπείας γκέι», είναι παράνομες και λειτουργούν κρυφά, δηλωμένες ως κλινικές αποτοξίνωσης από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.
Η «θεραπεία μεταστροφής της σεξουαλικότητας» συνεχίζει να εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, ανάμεσά τους οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Παν-Αμερικανικός Οργανισμός Υγείας έχουν αποκαλέσει αυτές τις κλινικές μια «σοβαρή απειλή για την υγεία και την ευημερία των εμπλεκόμενων ατόμων»
Η ειρωνεία είναι πως το Εκουαδόρ έχει από πολύ παλιά μερικές από τις πιο δυνατές νομικές προστασίες για την LGBTQ κοινότητα και είναι μια από τις λίγες χώρες που έχουν θέσει εκτός νόμου αυτές τις κλινικές. Είκοσι χρόνια πριν, το Εκουαδόρ με το σύνταγμά του απαγόρευσε τις διακρίσεις με βάση το σεξουαλικό προσανατολισμό. Μια δεκαετία αργότερα, το σύνταγμα του 2008 νομιμοποίησε την ένωση των ομόφυλων ζευγαριών. Οι κλινικές όμως παραμένουν ανοιχτές.
Η θεραπεία μεταστροφής στη Γέφυρα στη Ζωή, όπως διηγείται ο Sanchez, περιελάβανε την επίπληξη των γκέι ανδρών ώστε να είναι πιο σκληροί και αρρενωποί, και «εκπαίδευση» των λεσβιών γυναικών να είναι πιο θηλυκές. Το ίδιο έχει αναφερθεί και για άλλες κλινικές στο Εκουαδόρ επίσης, όπου οι γυναίκες αναγκάζονται να φοράνε μακιγιάζ, να ντύνονται με κοντές φούστες και ψηλοτάκουνα, και να περνάνε μπροστά από τους φύλακες προσπαθώντας να τους ερεθίσουν. Σε κάποιες περιπτώσεις, γυναίκες βιάζονται από άνδρες φύλακες ως μέρος της διαδικασίας «αποομοφυλοφιλοποίησης».
Όσοι δεν συμμορφώνονται με τους αυστηρούς κανόνες της κλινικής αντιμετωπίζουν σκληρές τιμωρίες. Στη Γέφυρα στη Ζωή, λέει ο Sanchez, οι άνθρωποι τιμωρούνται σε σιωπή για ημέρες, αναγκάζονται να κοιμούνται στα πλακάκια του πατώματος, στερούνται γευμάτων, τους δίνονται ηρεμιστικά για άλογα ή χτυπιούνται με την πλατιά πλευρά μιας μασέτας.
Όπως και ο Sanchez, οι περισσότεροι άνθρωποι στις κλινικές στέλνονται εκεί από τις οικογένειες τους, συχνά με τη βία. Κάποιες οικογένειες ναρκώνουν τους κουίρ συγγενείς τους ή ζητάνε τη βοήθεια της αστυνομίας για να τους πάνε. Οι οικογένειες πληρώνουν 500 έως 1500 δολάρια το μήνα στις κλινικές.
Από ψυχολογικής πλευράς, αυτό καταστρέφει το άτομο», λέει ο Edgar Zuniga Salazar, ένας ψυχολόγος του Δικτύου Ψυχολογίας για την Διαφορετικότητα των LGBTQI του Εκουαδόρ (Equadorean Network of Psychology for LGBTI Diversity). Σύμφωνα με τον Salazar οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς βιώνουν σύνδρομο μετατραυματικού στρες. Τα συμπτώματά τους περιλαμβάνουν εφιάλτες, παράνοια, απομόνωση και μια ακραία πτώση της αυτοεκτίμησης.
Ενώ το Εκουαδόρ ισχυρίζεται πως οι πρακτικές αυτές απαγορεύονται, τιμωρούνται και δεν προωθούνται με οποιοδήποτε τρόπο από το κράτος, ντόπιοι ακτιβιστές λένε μια άλλη ιστορία. Η Cayetana Salao της οργάνωσης για τα LGBTQ δικαιώματα, Taller Comunicacion Mujer, λέει πως πολλές κλινικές δέχονται πρόστιμα από το Υπουργείο Υγείας και κλείνουν προσωρινά, μόνο για να κάνουν μερικές διοικητικές αλλαγές να ανοίξουν ξανά γρήγορα. Το υπουργείο Υγείας δεν απάντησε στις εκκλήσεις του In These Times για σχολιασμό.
Στο Εκουαδόρ συνεχίζει να υπάρχει μεγάλο αντι-LGBTQ συναίσθημα, κυρίως από τα αυξανόμενα Ευαγγελικά Χριστιανικά κινήματα που παίρνουν μεγάλη χρηματοδότηση από το εξωτερικό, λένε ακτιβιστές.
Τον Οκτώβριο του 2017, μια από αυτές τις οργανώσεις, η Con Mis Hijos No Te Metes (Μην Ενοχλείς Τα Παιδιά Μου) οργάνωσε μια μαζική διαμαρτυρία εναντίον ενάντια των Σπουδών Φύλου στα σχολεία. Η οργάνωση υποστηρίζεται από το διεθνή συντηρητική οργάνωση Citizen-Go, στο διοικητικό συμβούλιο βρίσκεται ο Brian Brown, ο πρόεδρος του αμερικάνικου Εθνικού Οργανισμού για το Γάμο (National Organization for Marriage).
Ένας Εκουδοριανός γερουσιαστής που συνδέεται με το Μην Ενοχλείς Τα Παιδιά Μου, ο Julio Rosas, έλαβε προεκλογική χρηματοδότηση από τον Αμερικανό Stephen Guschov, πρώην υψηλόβαθμου στελέχους του Συμβουλίου Ελευθερίας (Liberty Counsel), που θεωρείται ως αντι-LGBTQ ομάδα μίσους από το SPLC (Southern Poverty Law Center).
«Το μόνο που ήθελα ήταν [οι γονείς μου] να με καταλάβουν. Τίποτα περισσότερο. Αλλά δεν έγινε ποτέ», λέει ο Sanchez. «Δεν υπάρχει θεραπεία για αυτό».
null 